Tương Lai tên thật là Nguyễn Phước Tương, sinh năm 1936 tại Thừa Thiên - Huế
· Năm 1986, ông là Phó
Viện trưởng, Viện Xã hội học Việt Nam
· Từ năm 1988 - 1999,
ông là Viện trưởng, Viện Xã hội học Việt Nam
· Từ năm 1989 - 2000,
ông vừa cũng kiêm nhiệm Tổng biên tập Tạp chí Xã hội học[1]
· Từ năm 1990 - 2006,
ông là thành viên nhóm tư vấn các thủ tướng Việt Nam là Võ Văn Kiệt và Phan Văn Khải.
· Trong nhiều năm qua,
ông thường xuyên viết các bài báo, phát biểu về các chủ đề văn hóa xã hội của
Việt Nam, với hàng trăm bài viết về phát triển, hội nhập, giáo dục, văn hóa... được
đánh giá là sắc sảo và thẳng thắn trên các báo, tạp chí[2]
· Năm 2007, ông cùng
với một số vị trí thức tên tuổi khác của Việt Nam như Hoàng Tụy, Nguyễn Quang A,... sáng lập nên Viện nghiên cứu Phát triển - IDS, một viện nghiên cứu tư nhân đầu tiên
ở Việt Nam với vai trò nghiên cứu chính sách và phản biện.
· Sau khi viện nghiên
cứu IDS bị giải thể vào tháng 9 năm 2009, ông tiếp tục đóng góp các bài viết
phản biện trên tư cách cá nhân về chính trị, xã hội[3],
giáo dục[4]
· Ngày 28/2/2013 ông có
viết THƯ NGỎ của GS Tương Lai gửi ông Nguyễn Phú Trọng
Kính thưa anh Nguyễn Phú Trọng,
Tôi dùng cách xưng hô này để tiện cho nội dung thư sẽ viết với
tư cách của một người có hân hạnh được quen biết Anh. Đúng hơn là biết,
chứ chưa dám nói là quen, vì tôi cũng chỉ gặp và nói chuyện với
anh đôi ba lần kể từ dạo anh làm Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản và có mặt trong
buổi tôi báo cáo với Tổng bí thư Đỗ Mười và Bộ Chính trị về cuộc
Khảo sát xã hội học về Cơ cấu xã hội và Phân tầng xã hội, một đề tài
nghiên cứu khoa học cấp nhà nước. Theo lời thuật lại của Chu Hảo, lúc ấy là Thứ
trưởng Bộ KH và CN ngồi cạnh Anh, thì anh đã nhận xét về tôi “Tay này báo
cáo với Tổng Bí thư và Bộ Chính trị mà cứ nói khơi khơi như nói trước Hội đồng
Khoa học của Viện không bằng !”.
Lần gặp gần đây nhất là ngày 17 tháng 1 năm 2011 tại Hội trường
Hội nghị Ủy ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam ở Hà Nội. Có thể Anh quên
vì bận nhiều việc nên tôi xin được nhắc lại: Hôm ấy, khi tôi đi đăng ký phát
biểu ý kiến với Đoàn Chủ tịch Hội nghị, ngang qua chỗ Anh ngồi, Anh đã chủ động
đứng dậy chào gọi và bắt tay tôi. Tôi cảm kích về cử chỉ thân thiện này, biết
rằng thế là Anh vẫn nhớ tôi, nên đã bắt tay Anh rất chặt và nói “Xin chúc
mừng Tân Tổng Bí thư“.
Anh cười và hỏi: “Chúc mừng cơ à?”. Tôi đoán biết
và mang máng hiểu ra Anh đang nghĩ gì và định nói gì, nên cũng vui vẻ trả lời “Phải
chúc mừng chứ. Hãy cứ chúc mừng đã. Và rồi tôi sẽ dõi theo công việc của Anh
làm, hành động và ứng xử của Anh với tư cách Tổng Bí thư, để rồi có tiếp tục
chúc mừng hay không là chuyện về sau, còn bây giờ thì phải chúc mừng đã”.
Cả Anh và tôi cùng cười. Những người đứng cạnh cũng cười vì tôi vốn nói to, mọi
người đều nghe và nhìn thấy. Nhắc lại chuyện này để nói rằng, hai năm qua, dõi
theo những công việc Anh làm, quả thật tôi nghĩ là phải rút lại lời
chúc mừng đã đưa ra với Anh hai năm trước. Vì sao?
Vì chưa lúc nào vận mệnh của đất nước lại bấp bênh, chao đảo như
hiện nay khi mà bàn tay của Trung Quốc đã thọc quá sâu vào mọi hoạt động của
Đảng và Nhà nước,của đời sống đất nước ta. Chính vì thế, chưa bao giờ uy tín
của Đảng xuống thấp đến vậy. Điều này liên quan trực tiếp đến trách nhiệm của
Tổng Bí thư. Thực trạng này được phơi bày quá rõ ràng mà chính Anh, cũng như
nhiều người giữ vị trí cao trong bộ máy cầm quyền, đã nhiều lần trực tiếp hoặc
gián tiếp nói ra, chứ chẳng phải do “những phần tử thù địch” nào bôi nhọ cả!
Đành rằng với nguyên tắc “lãnh đạo tập thể“, cả Bộ Chính
trị, và toàn thể BCHTƯĐ phải chịu trách nhiệm, tuy nhiên, với trách nhiệm là
người đứng đầu BCHTƯ, Tổng bí thư là người phải gánh vác, không thể đổ cho ai
được cả.
Trong bức thư này chưa thể nói nhiều về thực trạng của đất nước
mà người Tổng bí thư phải chịu trách nhiệm, xin chỉ nêu lên hai điều
trực tiếp nhất và gần đây nhất đã làm trầm trọng thêm sự mất uy tín của Đảng,
gây bức xúc trong lòng dân: Một là phát biểu tùy tiện của Tổng Bí thư tại Vĩnh
Phúc gây phẫn nộ trong công luận, và hai là sự câm lặng của Đảng, Nhà nước và
cả Hệ thống chính trị trong ngày 17 tháng 2! Cái ngày mà cách đây 34 năm, hơn
nửa triệu quân Trung Quốc xâm lược theo lệnh của Đặng Tiểu Bình đã tấn công
toàn tuyến biên giới phía Bắc, gây nên tội ác tày trời đối với đồng bào ta,
hàng van chiến sĩ ta đã hy sinh trong cuộc chiến đấu đánh trả quân xâm lược,
buộc chúng phải tuyên bố rút quân.
Trong phạm vi bức thư ngắn này, tôi chỉ đề cập đến hai vấn đề
nói trên để mong được Anh xem xét và cho tôi câu trả lời.
Quả thật, tôi quá sửng sốt khi nghe anh nói: “Vừa rồi đã
có các luồng ý kiến thì cũng có thể quy vào được là suy thoái tư tưởng
chính trị, đạo đức, lối sống. Chứ gì nữa? Xem ai có tư tưởng là muốn bỏ
Điều 4 Hiến pháp không? Phủ nhận vai trò lãnh đạo của đảng không? Muốn đa
nguyên đa đảng không? Muốn ‘tam quyền phân lập’ không? Hả? Muốn ‘phi chính trị
hóa quân đội’ không? Người ta đang có những quan điểm đấy. Đưa cả lên phương
tiện thông tin đại chúng đấy. Thì như thế là suy thoái chứ còn gì nữa! Chỉ ở
đâu nữa nào? Tham gia đi khiếu kiện, biểu tình, ký đơn tập thể,
thì nó là cái gì…ì? Cho nên các đồng chí quan tâm xử lý cái
này”.
Sửng sốt vì không thể hình dung được đây là lời của Tổng Bí thư,
một người vốn tính thận trọng, lại tùy tiện quy kết một cách hồ đồ như vậy. Sẽ
quá dài dòng và có lẽ cũng chưa là thật sự cấp bách vào lúc này để chỉ ra sự
lẫn lộn, nếu không muốn nói là đánh tráo khái niệm, khi Tổng Bí thư nói đến “các
luồng ý kiến” được nêu lên trong dịp các tầng lớp nhân dân đóng góp ý
kiến vào Dự thảo Sửa đổi Hiến pháp theo Nghị quyết và lời kêu gọi của Quốc hội,
lại là “suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống”.
Là một trong những người đã ký vào Kiến nghị về sửa đổi Hiến
pháp 1992, tham gia vào đoàn đại biểu do ông Nguyễn Đình Lộc làm trưởng đoàn
đến 34 Hùng Vương Hà Nội để trao bản Kiến nghị đó cho Ủy ban Dự thảo sửa đổi
Hiến pháp năm 1992 kèm theo một Dự thảo Hiến pháp mới để tham khảo, tôi hết sức
bất bình về quy kết hồ đồ của Tổng Bí thư đối với một số điểm trong nội dung
của 7 vấn đề mà bản Kiến nghị của chúng tôi đã chuyển cho Ủy ban Dự thảo nói
trên. Tuy vậy, trong thư ngỏ này, tôi chỉ nói ý kiến của riêng tôi
và chịu trách nhiệm về những điều tôi nói trong bức thư này.
Phải nói thêm là, đoàn đại biểu chúng tôi đã được Ủy ban Dự thảo
tiếp đón trọng thị và tiếp nhận Kiến nghị có 72 chữ ký cùng với Dự thảo Hiến
pháp 2013. Một số phóng viên báo đến dự và sau đó một số báo đã đưa tin về cuộc
gặp này. Trong thư gửi ông Nguyễn Đình Lộc, người dẫn đầu đoàn đại biểu đến
trao Kiến nghị, ông Ủy viên Ủy ban, Trưởng Ban Biên tập đã cho biết là “những
điều nêu trong Kiến nghị nói trên sẽ được tập hợp, nghiên cứu trong quá trình
chỉnh lý dự thảo sửa đổi Hiến pháp”. Vậy thì, khi Tổng Bí thư quy kết “vừa
rồi đã có các luồng ý kiến thì cũng có thể quy vào được là suy
thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống. Chứ gì nữa?” liệu có phải là
nhằm vào những vấn đề mà bản Kiến nghị của chúng tôi nêu lên không? Nếu vậy thì
Nghị quyết và lời kêu gọi toàn dân góp ý kiến vào việc Sửa đổi Hiến pháp của
Quốc hội còn có giá trị gì nữa khi mà những ý kiến trái tai lãnh đạo thì bị quy
là suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống! Là
một đại biểu Quốc hội, Tổng Bí thư phải trả lời với Quốc hội và với cử tri về
kết luận hồ đồ nói trên. Ít nhất, Tổng Bí thư cần giải thích rõ những
ý kiến mà Tổng Bí thư dẫn ra, vì sao gọi đó là suy thoái tư tưởng
chính trị, đạo đức, lối sống.
Là nhà lý luận, lại từng là Chủ tịch Hội đồng lý luận Trung
ương, Tổng Bí thư cần giải thích rõ nội hàm của khái
niệm đạo đức, lối sống và tư tưởng chính trị để từ đó mà nói rõ những
“kiến nghị…” dẫn ra ở trên là suy thoái đạo đức, lối sống, suy thoái về
tư tưởng chính trị như thế nào? Một nhà lý luận sao lại có
thể giải thích tùy tiện và hồ đồ rằng: “Người ta đang có những quan điểm
đấy. Đưa cả lên phương tiện thông tin đại chúng đấy. Thì như thế là suy thoái
chứ còn gì nữa!”. Vậy thì đã thừa nhận người ta nêu lên “quan
điểm” thì cần phải tranh luận để làm sáng tỏ đúng sai, sao lại quy kết
đó là “suy thoái” và đòi phải “ xử lý“? Sẽ
không đúng lúc nếu lại đưa ra tất cả những điều mà Tổng Bí thư cho đó là suy
thoái về tư tưởng, đạo đức, lối sống, xin chỉ đề cập đến mấy vấn đề sau đây:
Ở đâu thì tôi không rõ, chứ trong 7 điểm nêu trong Kiến nghị về
sửa đổi Hiến pháp 1992, thì kiến nghị bỏ Điều 4 của Hiến pháp không đồng nghĩa
với “phủ nhận sự lãnh đạo của Đảng” theo cách hiểu của Tổng Bí
thư. Xin nhắc lại nguyên văn nội dung của kiến nghị đó trong văn bản đã được
trao cho Ủy ban Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992: “… Chính vì vậy
chúng tôi đề nghị bỏ Điều 4 của Dự thảo. Việc tiếp thu đề nghị này tạo cơ hội
cho Đảng Cộng sản Việt Nam lấy lại niềm tin đã từng có trong dân để thực sự trở
thành lực lượng lãnh đạo chính trị được xã hội chấp nhận”.
Một vấn đề nữa được Tổng Bí thư nêu lên: “Muốn ‘tam quyền
phân lập’ không? Hả?” và quy kết đó là “suy thoái tư tưởng chính
trị, đạo đức, lối sống” thì lại càng hồ đồ hơn nữa. Xin nhắc lại rằng, đây
là quan điểm chúng tôi đã nêu hơn mười năm trước trong nhiều Hội thảo Khoa học
do các cơ quan Nhà nước tổ chức và đã đăng công khai trên nhiều tờ
báo.
Xin chỉ dẫn ra một ví dụ ; trong bài “Nhà nước pháp quyền
và Xã hội dân sự” đăng trên báo “Người Đại biểu Nhân dân“, tiếng
nói của Quốc Hội và Hội đồng Nhân dân, ngày 26.5.2006 và bài “Hành
trình từ “chuyên chính vô sản” đến “Làm chủ tập thể” và “Nhà nước pháp quyền” cũng
đăng trên “Người Đại biểu Nhân dân” ngày 10.6.2013, tôi đã trình bày về
vấn đề “tam quyền phân lập” như sau:
“Vấn đề cơ bản nhất của nhà nước pháp quyền là pháp quyền ở
trên nhà nước. Theo nguyên lý của tư tưởng pháp quyền đó, nhà nước phải được tổ
chức theo nguyên tắc “tam quyền phân lập”. Mục đích của sự phân quyền đó là
trong cơ cấu quyền lực phải có sự kiểm tra, kiểm soát lẫn nhau nhằm tránh sự
độc quyền, lạm quyền. Nhà nước và công chức chỉ được làm những điều luật pháp
cho phép, còn dân thì được làm tất cả những điều mà luật pháp không cấm, thể
hiện rõ nguyên lý quyền lực chính trị và quyền lực nhà nước đều thuộc về nhân
dân, nhân dân có quyền tham gia vào việc hoạch đinh pháp luật, giám sát và kiểm
soát hoạt động và nhân sự của bộ máy nhà nước. Đây là điểm quy chiếu để xác lập
sự khác biệt giữa nhà nước pháp quyền và nhà nước
không pháp quyền… Ở các kiểu loại nhà nước không pháp quyền thì quyền lực
được tập trung vào độc quyền cá nhân [nhà vua] hay một nhóm người định đoạt mọi
vấn đề của đất nước. Sự chuyển giao quyền lực giữa các chủ thể quyền lực là cơ
chế nối truyền [gia đình, dòng tộc, các nhóm quyền lực cùng chung lợi ích, nhân
dân đứng ngoài tiến trình này, hoặc chỉ là vật trang sức để lừa mị mà thôi”.
Vậy thì dựa vào cơ sở nào để quy kết rằng nói đến "tam
quyền phân lập” là "suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối
sống" xin Tổng Bí thư chỉ rõ ra đặng chúng tôi nâng cao nhận thức.
Cũng xin nói thêm rằng, hai bài báo nói trên lại nằm trong cụm bài trong
mục "Đàm luận sáng thứ hai" của tôi đã được tặng thưởng báo
chí về Đề tài Quốc hội và Hội đồng Nhân dân năm 2006.
Ban tổ chức đã động viên tôi bay ra Hà Nội nhận giải thưởng bằng việc cho biết
là Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng sẽ là người đứng ra trao giải thưởng đó.
Tôi đã gửi thư cám ơn và in lỗi đã không ra Hà Nội được, và bức thư đó đăng
trên báo. [Xin nói thêm là tiếp năm sau, tôi lại được tặng thưởng lần thứ hai
giải báo chí về Đề tài Quốc hội và Hội đồng Nhân dân năm 2007 cùng với hai tác
giả khác là ông Nguyễn Văn An, nguyên Chủ tịch Quốc hội và hòa thượng Thích
Chơn Thiện, đại biểu Quốc hội]! Vậy mà nay tôi lại bị Tổng Bí thư quy kết là “suy
thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức và lối sống” vì đã có tư tưởng về
“tam quyền phân lập” thì xem ra tôi khó mà tiếp thu sự khiển
trách của Tổng Bí thư về sự “suy thoái” của mình.
Đành tự an ủi với quan điểm tôi đã viết trong bức thư nói trên
[đăng trên báo Người Đại biểu Nhân dân ngày 31.12.2006 với đầu đề
do Tòa soạn đặt: "Dùng ngòi bút của mình chiến đấu cho lý tưởng cao cả".
Quan điểm đó là: "Nhằm giữ cho ngòi bút của mình không thẹn
với chính mình, phải có sự lao tâm khổ tứ để chọn ý, chọn lời, chọn cách diễn
đạt để sao cho những cá nhân nào đó khỏi động lòng, khiến họ có thể dùng thói
độc quyền chân lý, áp đặt tư duy, tùy tiện quy kết, gây khó khăn cho tờ báo đã
đăng bài của mình... Nhưng rồi nghề nào cũng có nghiệp ấy, "đã mang lấy
nghiệp vào thân" thì cũng phải bằng mọi cách mà đi cho trọn con đường đã
chọn... tôi sẽ tiếp tục chiến đấu bằng ngòi bút trung thực của chính mình...!".
Vả chăng, thưa anh Nguyễn Phú Trọng, tôi chỉ là hạt cát nhỏ nhoi
trong biển cả nhân dân, sự bị xúc phạm của tôi chưa là gì so với điều mà anh đã
xúc phạm đến nhân dân, trong đó có những bậc lão thành cách mạng đáng kính,
những trí thức tâm huyết, những người từng giữ trọng trách, nay tuy đã về hưu,
tuy tuổi cao sức yếu, vẫn cố gắng tham gia soạn thảo và ký vào Kiến nghị về sửa
đổi Hiến pháp 1992.
Họ làm điều ấy với lòng mong mỏi đóng góp vào việc soạn thảo một
Hiến pháp ngang tầm với đòi hỏi của thời đại, đáp ứng được khát vọng của cả dân
tộc muốn hội nhập vào quỹ đạo phát triển của thế giới trong bối cảnh của nền
văn minh mới thế kỷ XXI. Trong số đó, có người từng được Anh mời đến góp ý kiến
với Hội đồng lý luận Trung ương, mà nếu tôi nhớ không nhầm, thì rất nhiều lần
Anh tỏ ý kính phục và trân trọng trí tuệ và tâm huyết của những đóng góp ấy với
tư cách là Chủ tịch Hội đồng lý luận TƯ. Những người như vậy mà Anh dám quy cho
họ là "suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống"
sao?
Anh Trọng ạ, nếu thật sự muốn chỉ ra sự suy thoái ấy
thì phải tìm vào trong những kẻ vong ân bội nghĩa với
đồng bào, đồng chí từng ngã xuống trong cuộc chiến tranh biên giới cách đây 34
năm! Vong ân bội nghĩa bằng sự câm lặng
trong ngày 17 tháng 2 để khỏi phải phạm vào "điều cam kết" với những
kẻ đã từng xua hơn nửa triệu quân xâm lược tràn vào các tỉnh biên giới năm
1979, tàn sát dân lành, tiêu hủy nhà cửa, đốt phá làng mạc, kể cả việc đặt bom
phá khu di tích Păc bó. Vì vậy, nói về "suy thoái tư tưởng chính trị"
thì không thể chỉ quy chiếu vào sự trung thành hay không
trung thành với một hệ tư tưởng được áp đặt, khi mà thực
tiễn đã chứng minh những giáo điều từng được học thuộc lòng về hệ tư tưởng ấy
đã gây tai họa cho sự nghiệp của đất nước ghê gớm như thế nào.
Thì chẳng phải "Đổi Mới" được xem là một cột mốc trong đời sống của
dân tộc ta vì nó đã đưa đất nước vượt qua thảm họa của sự sụp đổ những năm 80
do sự áp đặt mô hình được xây nên bằng những giáo điều tai hại đó sao!
Cho nên, trung thành vơi truyền thống không có nghĩa là quay về
những thế kỷ đã lụi tàn để ngắm một dãy dài những bóng ma, mà trái lại phải đem
hết sức mình tiến về phía trước, như dòng sông chỉ có chảy ra biển mới
gọi là trung thành với ngọn nguồn của nó. Còn nói về tư tưởng chính trị của
Đảng thì có lẽ nên tham khảo cách định nghĩa về "đảng chính trị"
của Đại Bách khoa Toàn thư Pháp: “Nhìn chung, một đảng chính trị có thể
được định nghĩa như thể là một tập thể xã hội tìm kiếm sự ủng hộ của nhân dân
nhằm trực tiếp thực thi quyền lực, và tập thể này được tổ chức theo thời gian
và không gian sao cho nó có thể vượt qua được ảnh hưởng cá nhân của người lãnh
đạo. Định nghĩa này vận dụng ba yếu tố: nền tảng của đảng, cơ cấu tổ chức và
nhiệm vụ của nó mà người ta xem xét trước khi xem xét những đảng được định
nghĩa như vậy đã hình thành trong lịch sử như thế nào".
Ấy vậy mà, đã từ lâu, ở ta, thường quen dùng và thích dùng
khái niệm "Đảng ta", xem đấy như là một lời phong tặng về uy
tín của Đảng trong lòng dân, biến khái niệm đảng chính trị thành
một thứ "bái vật giáo", mà quên mất rằng, khi là đảng cầm quyền, thì
cũng như mọi thực thể quyền lực khác, đều không tránh
khỏi sự tha hóa. Biểu hiện rõ nhất của sự tha hóa ấy chính là
sự suy thoái về tư tưởng chính trị: ngày càng xa dân, cưỡi lên đầu lên cổ dân
do cơ chế toàn trị, không muốn và không dám tiếp nhận sự phản biện xã hội [vì
không có tự do tư tưởng, không có tự do báo chí, không cho phép quyền tư do lập
hội...]. Và sự tha hóa ấy bộc lộ rõ quy luật đã được lịch sử đúc kết “quyền
lực có xu hướng tham nhũng, quyền lực tuyệt đối thì tham nhũng cũng tuyệt đối”!
Câu chuyện về “một bộ phận không nhỏ” thoái hóa biến chất cứ ngày càng
to dần lên, càng chống càng phình to ra như một căn bệnh ung thư đã di căn vô
phương cứu chữa, mới đích thực là sự “suy thoái về tư tưởng chính trị”
gắn liền với “suy thoái về đạo đức lối sống” đáng sợ nhất.
Thưa anh Nguyễn Phú Trọng.
Sự suy thoái mà Anh vừa nói, trước hết được biểu hiện quá rõ mà
“triệu con mắt đều nhìn vào, triệu ngón tay đều chỉ vào” trong
ngày 17.2. 2013 vừa rồi: Đó là sự quay lưng lại với đồng chí, đồng bào đã chết
dưới họng súng của quân Trung Quốc xâm lược. Máu của hàng vạn đồng bào và chiến
sĩ ta đã thấm đẫm giải đất biên cương. Máu người đâu phải là nước
lã, ấy vậy mà để giữ “cam kết” với thế lực hiếu chiến Bắc Kinh, người ta đã chỉ
đạo quán xuyến từ trên xuống dưới không có một nén hương, một vòng hoa tưởng
niệm? Cần phải nói thêm rằng, thế lực hiếu chiến mà ai đó đã “cam kết”
lại đã ngang nhiên tổ chức rầm rộ lễ kỷ niệm về ngày 17.2, ngày chúng mở cuộc
chiến tranh xâm lược, nhưng lại rao rêu khắp cả nước, đưa cả vào sách giáo khoa
dạy trẻ em Trung Quốc, rằng đó là cuộc chiến tranh tự vệ nhằm “dạy cho Việt Nam
một bài học”! Thế lực hiếu chiến mà ai đó “cam kết” lại đang dung dưỡng cho chủ
nghĩa dân tộc cực đoan, công nhiên đưa lên bảng hiệu trong cửa hàng Beijing
Snacks tại Bắc Kinh dòng chữ ngạo ngược: “không phục vụ
người Việt Nam, Philippines, Nhật Bản và chó!”.
Vậy thì ai đã đưa ra lời “cam kết” với bọn xâm lược là “không
nhắc lại quá khứ” để tuyệt đối câm lặng trong ngày 17.2 vừa rôi? Ai
đã làm chuyện xấu hổ và dại dột ấy? Ai? Xin Tổng Bí thư chỉ ra.
Thực hiện sự “cam kết” đó, cùng với hương tàn khói lạnh trên các
nghĩa trang liệt sĩ trong ngày 17.2, là sự câm lặng trên toàn bộ báo chí chính
thống và hệ thống truyền thông theo một cây gậy chì huy thống nhất, là sự ngăn
chặn, cản trở, đe dọa bắt bớ và trấn áp những ai đã dâng hương hoa tưởng niệm
những người đã hy sinh trong cuộc chiến đấu chống quân xâm lược ở biên giới
phía Bắc, biên giới phía Tây Nam, ở Hoàng Sa năm 1974 và ở trận Gạc Ma, Trường
Sa năm 1988. Còn sự suy thoái tư tưởng nào bằng sự vong ân bội nghĩa ấy thưa anh
Nguyễn Phú Trọng. Có sự sa đọa về đạo đức và lối sống nào bằng sự vong ân bội
nghĩa ấy thưa Tổng Bí thư?
Mặt khác, nếu muốn rao giảng về đạo đức thì chính là đạo
đức đích thực khi dám vượt qua mọi sự đe dọa, trù dập, trấn áp cho
đến những thủ đoạn thấp hèn quen thuộc là đuổi việc, đuổi học, vẫn quyết theo
tiếng gọi của lương tâm, phạm trù cơ bản nhất của đạo đức,
quyết dâng vòng hoa tưởng niệm tại Đài Liệt sĩ trên đường Bắc Sơn, thắp nén
hương tại tượng Quang Trung nơi Gò Đống Đa, giương cao vòng hoa trắng quyết không
cho những bọn vô sỉ giành giật và bóc xé dòng chữ tưởng niệm tại tượng đài Cảm
Tử bên hồ Hoàn Kiếm, vượt qua mọi sự rình mò và soi mói để trang trọng dâng hoa
và những dòng chữ tưởng niệm nhân ngày 17.2.2013 dưới chân tượng Đức Thánh Trần
gần bến Bạch Đằng, quận I, thành phô Hồ Chí Minh. Chính
là đạo đức, khi trong mỗi ngôi nhà, không phân biệt là nhà cao tầng, biệt thự
hay nhà tranh vách đất, người ta thành tâm thắp một nén hương, bày bình hoa
trên ban thờ với dòng tưởng niệm những người đã chết trong cuộc chiến đấu chống
quân xâm lược nhân ngày 17.2. Cũng chính là đạo đức, khi nêu cao một lối
sống không chịu khuất phục, dám ngẩng cao đầu để biểu thị chính
kiến của mình như nhà báo trẻ nọ “làm báo từ năm 2006 đến giờ. Tôi nhận thức
được hệ quả sẽ đến với tôi”. Biết rõ như vậy, nhưng nhà báo ấy vẫn nói lên
tiếng nói trung thực của chính mình, “hoàn toàn do mệnh lệnh đạo đức của
tôi ” như anh khẳng định.
Thưa anh Nguyễn Phú Trọng,
Liệu sau khi nhỡ lời, anh có thấy hối tiếc vì mình đã xúc phạm
đến những người được nhân dân kính trọng, vị tướng lão thành từng là Đại sứ đặc
mệnh toàn quyền của Việt Nam tại Trung Quốc, năm nay đã 97 tuổi, đã suy nghĩ,
nghiền ngẫm từng chữ từng lời, thêm bớt, bổ sung trước khi ký vào Kiến nghị về
sửa đổi Hiến pháp 1992, và ngày 17.2 vừa qua đã cùng với một số người đáng kính
khác ký vào Kiến nghị ấy đã mang hoa đến tưởng niệm các liệt sĩ ngã xuống vì sự
tồn vong của Tổ quốc? Nếu có, thì Anh nên xin lỗi họ, cũng tức là xin lỗi nhân
dân. Chuyện nhất thời có sự hồ đồ thiếu tỉnh táo cũng là chuyện thường tình,
cho nên xin lỗi là một cử chỉ văn minh trong lối sống của
người có hiểu biết và có đạo đức. Người có “tư tưởng
chính trị” vững vàng chính là người có bản lĩnh dám nhận sai lầm.
Vả chăng, hơn lúc nào hết, khi con thuyền của đất nước đang chao
đảo, là người giữ trọng trách lèo lái thì biết thu phục nhân tâm,
trân trọng hiền tài phải là cái đức của người biết mình, biết
người. Trót hồ đồ, nói thiếu cân nhắc, xúc phạm những người đáng lý phải trân
trọng, gây phẫn nộ trong công luận, thì việc lắng nghe để bình tĩnh nhận ra
chân lý, có ứng xử thích hợp, luôn là điều đáng làm.
Đến một vị vua từng nằm gai nếm mật, mười năm lãnh đạo cuộc
kháng chiến chống giặc Minh, lên ngôi đại định, mở đầu cho một triều đại vẻ
vang thế kỷ XV, vua Lê Thái Tổ vẫn một lòng khiêm nhường kính cẩn: “Nay
trẫm gánh vác trách nhiệm nặng nề, sớm khuya kính cẩn lo sợ, như đi trên băng
mỏng, như đứng bờ vực thẳm chỉ vì chưa kiếm được hiền tài giúp đỡ việc trị nước…”.
Còn vua Lê Thánh Tông, gặp khi có thiên tai đã chỉ dụ rằng “Bởi chính trị
có thiếu sót, nên trời chỉ cho bằng tai biến. Đó là do lỗi lầm của trẫm mà
chuốc lấy họa chứ trăm họ có tội gì đâu? Có phải vì trẫm đức tin chưa đến dân,
lòng thành chưa thấu tới trời mà đến nỗi như thế chăng?”. Cũng
trên cái mạch tư duy ấy, vua Minh Mạng thế kỷ XIX khi nghe tâu về vỡ đê, dân
tình cơ cực đã xót xa tự vấn: “Nghĩ tấm thân lạm ở trên trăm họ, không
biết tu đức để trời cho hòa khí, đến nỗi dân ta bị tai họa ấy, thực là một điều
lỗi lầm của ta”! Thì ra, cha ông ta xưa đã không mắc phải điều mà ngày
nay đã trở thành ca dao hiện đại: “mất mùa bởi tại thiên tai, được mùa
bởi tại thiên tài đảng ta”!
Gợi lên vài dòng lịch sử chỉ nhằm nói thêm với người gánh vác
trọng trách quốc gia rằng: phải biết “kính cẩn, lo sợ, như đi trên băng
mỏng, như đứng bên bờ vực” chứ không thể tùy tiện phán bảo và quen thói
bịt miệng dân, chỉ muốn dân cúi đầu tuân phục “chỉ thị, nghị quyết”, cho dù
thực tiễn cho thấy có quá nhiều chỉ thị nghị quyết sai lầm gây bao tai họa cho
dân. Và rồi, cái cách lớn tiếng đe dọa “lợi dụng việc góp ý kiến vào
Hiến pháp để phá hoại đường lối chính sách, làm mất uy tín và vai trò lãnh đạo
của Đảng” của một vài người có trọng trách trên báo chí và trên tivi mấy
ngày qua đã không hù dọa được ai! Trái lại, chỉ làm cho lòng dân thêm phẫn nộ.
Điều này mong Tổng Bí thư cần lưu ý.
Đối với riêng tôi, khi tham gia soạn thảo và ký vào Kiến nghị về
sửa đổi Hiến pháp 1992 mà Tổng Bí thư đã phê phán nặng lời, tôi chỉ muốn nói
rằng, tôi đã thực hiện lời chỉ dẫn của Các Mác “trí thức là người nói sự
thật, phê bình không nhân nhượng về những gì đang hiện hữu. Không nhân nhượng
với nghĩa rằng họ không lùi bước trước kết luận của chính mình, hoặc trước xung
đột với quyền lực, bất cứ quyền lực nào”.
Cho nên dù bị quy kết thế nào đi chăng nữa, tôi cũng thấy là
chẳng có gì đáng bận tâm. Bởi lẽ, là người am hiểu và tôn trọng phép biện
chứng, chắc Tổng Bí thư nhớ nằm lòng ý tưởng của Hégel được Ph.Angghen dẫn ra
để nói về biện chứng của sự phát triển: “mỗi bước tiến mới sẽ tất
yếu biểu hiện ra như là một sự xúc phạm tới cái thiêng liêng, là một sự nổi
loạn chống lại trạng thái cũ, đang suy đồi nhưng được tập quán thần thánh hoá”.
Người am hiểu về biện chứng như Tổng Bí thư chắc sẽ bình tâm suy
nghĩ về “những bước tiến mới” mà đời sống đất nước đang chứng
kiến, để với cương vị của mình, thúc đẩy cho những ý tưởng mới phát triển nhằm
đẩy lùi trạng thái cũ đang suy đồi nhưng được tập quán thần thánh
hóa. Làm được như vậy thì dấu ấn để lại trong lòng người và cho
lịch sử sẽ không là sự cáo chung của lực lượng bảo thủ cố duy trì cái cơ chế đã
đưa đất nước vào ngõ cụt, mà là người đem lại sự canh tân, thuận với quy luật
phát triển, đáp ứng được lòng dân.
Kính gửi Tổng Bí thư lời chào trân trọng.
TP Hồ Chí Minh ngày 28.2.2013
Tương Lai
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét