Nhãn

4 tháng 9, 2016

869. [ROOT][MM][STOCK][TA] Root Sony Z5 Premium E6883 Build 32.2.A.0.253 - Win 10 64-bit

tuanck2004 - 2016.09.03

Cách đây mấy năm, mình đã từng vật vã mò mẫm để root con HTC One X :) hồi í vui thật, hướng dẫn rất nhiều trên XDA, nhiều ROM nhiều Kernel tha hồ vọc vạch. Ngay trên Tinh Tế mình cũng có hẳn 1 topic sống đến cả hơn ngàn trang, các bro ở đó cũng rất nhiệt tình giúp đỡ mọi người, nên ai đó newbie thì cũng tham gia được :)

HTC One X thì nhất định nên được root, vì Sense hồi đó chạy chưa chuẩn, nhất là khoản tốn pin, HTC cũng không ngăn cản việc root máy của họ nên cứ yên tâm root không sợ ảnh hưởng gì chỉ có tốt hơn mà thôi.

Con Z5P E6883 của mình bây giờ đang chạy build mới nhất .253, thực sự cực tốt, không có lí do thực sự nào phải root cả: pin tốt, mượt mà, ăn ram ít, nếu muốn đổi DNS thì dùng Engelsiz Pro : DNS Changer, còn nếu muốn rì múp quảng cáo cũng có hơi bị nhiều app chạy không yêu cầu root [mình thì không thích dùng mấy app này vì nó phải chạy liên tục], ...

Nhưng đời không đơn giản thế, một khi bạn đã dùng Android và đã từng root thì bạn sẽ không cưỡng nổi ý muốn máy của bạn phải thật hoàn hảo và phục vụ bạn không có giới hạn nào cả :) - sau khi chia tay iem 1X, mình dùng z3 dual, rồi bây giờ là z5p - 1 thời gian ngoan ngoãn khá lâu, cầu toàn không dám root máy vì thằng Sony nó có cơ chế nhận diện 1 số công nghệ độc quyền của nó qua DRM key mà khi root sẽ có nguy cơ mất vĩnh viễn các key đó và máy sẽ mất 1 số chức năng độc quyền như lọc nhiễu camera hay mất X-Reality, ...

Rồi cũng không chịu nổi nữa - Mình bắt đầu lên mạng tìm đọc, ngạc nhiên là rất ít tài liệu, ít hỗ trợ, 1 tay mơ như mình phải đọc nhiều nguồn rồi suy nghĩ tìm cách lắp ghép các thông tin lại mới hiểu các bạn XDA nói cái gì :)

May mắn cuối cùng mình đã root ngon lành cành đào, backup và restore được TA về máy [là phân vùng chứa các DRM key] ... hơi bị mệt và tốn time, nên mình nghĩ mình nên viết ra cái Kinh Nghiệm Root của mình để các bạn tay mơ như mình có thể tham khảo, có thể rút ngắn thời gian tìm hiểu đỡ khổ.

Theo các bro trên XDA thì phương pháp root như mình đã làm có thể áp dụng cho hầu hết các smart phone của Sony trong khoảng thời gian 2 năm trở lại đây (tất nhiên các file download về phải đúng cho model máy của bạn). Bạn nào có máy giống hệt tớ [Z5P E6883] và máy tính cũng chạy Windows 10 64-bit thì có lẽ cứ làm chính xác theo từng bước như tớ đã làm và viết ra ở dưới đây là sẽ root được :)

Tks các bro XDA, dưới đây là 1 số bài viết mình đã tham khảo để viết bài này:

- [STOCK] [MM] Root Xperia Z5 Premium Sony Stock Marshmallow (Android 6.0) Guide

- Install Xperia Marshmallow using Flashtool and XperiFirm [Guide]


Chỉ có 8 bước thoai :)
1- máy của bạn có được phép root?
2- chuẩn bị
3- cài driver
4- backup TA
5- unlock boot loader
6- ROOT
7- restore TA
8- Restore data

OK!?

Bước 1 - kiểm tra máy của bạn có thể root không?

> Z5P > vào trình quay số điện thoại > nhập: *#*#7378423#*#* >
> Service info > Configuration >
Nếu bạn nhìn thấy dòng chữ ‘Bootloader unlock allowed: Yes’ - nghĩa là máy của bạn được phép unlock bootloader nghĩa là bạn có thể root nó - nếu ‘No’ - tất nhiên máy của bạn không root được, bạn yên tâm dùng nó thôi đừng dại root mà thành cục gạch đó :)

Bước 2 - chuẩn bị

1- Z5P >
> Settings > Developer options > kích hoạt USB debugging
> Settings > Security > kích hoạt Unknown sources
> Settings > About phone > Status > IMEI information >
> ghi lại số IMEI của bạn vào đâu đó (E6883 dual nên có 2 số IMEI) >
> Slot 1: 352430072035465
> Slot 2: 352430072035473

2- Xperia Companion: vào đây Xperia™ Companion for Windows để download file XperiaCompanion.exe và cài đặt nó.
[backup phone của bạn bằng Xperia Companion]
> chạy Xperia Companion > hiện màn hình Xperia Companion > kết nối PC với phone bằng cáp USB >
> trên Phone chọn: Transfer files (MTP) >
> trên màn hình Xperia Companion, chọn: Backup > OK > Next > Next > Next (bạn có thể dùng password, tôi thì không) > Back up your Xperia >>>
> Done.

3- rootkernel: vào đây để download rootkernel_v5.0_Windows_Linux.zip
[scrip v5.0 support .253]
> Giải nén rootkernel_v5.0_Windows_Linux.zip vào 1 folder do tự bạn tạo ra, đặt tên folder đó là rootkernel_v5.0.

4- 7-zip: Download và cài 7z1602-x64.exe ở đây: http://www.7-zip.org/

5- Flashtool: vào đây http://www.flashtool.net/downloads.php để download về file flashtool-0.9.22.3-windows.exe (hoặc mới hơn), cài nó, mặc định flashtool được cài vào: C:\Flashtool

[3.1- dùng Flashtool để download các firmware .253 và .209]
> Trên start bar của PC chạy Flashtool64 (nếu bạn dùng Win 32-bit thì chạy Flashtool) >> cửa sổ flashtool mở ra
> nhấn icon XF tròn đen ngoài cùng bên phải >>
> cửa sổ XperiFirm mở ra > Xperia Z5 Premium Satsuki > E6883 dual
> Vietnam > nhấn vào trường 32.2.A.0.253 / R9C dưới chữ Available Firmware: > Download >> đợi đến khi quá trình download xong nó sẽ báo Completed > Close >
Tương tự:
> China > 32.0.A.6.209 / R14B > Download >> Completed > Close > đóng cửa sổ XF >

H3

Nếu quá trình download suôn sẻ, bạn sẽ nhìn thấy ở folder C:\Users\<win user name>\.flashTool\firmwares\
2 file firmware:
E6883_32.2.A.0.253_1299-1308_R9C.ftf
E6883_32.0.A.6.209_1299-2172_R14B.ftf
[Nếu không, chắc có lỗi gì đó, bạn phải tải lại!]

[3.2-  re-pack 1 root kernel]
[Để root được Marshmallow bạn cần cài được SuperSU. Để cài SuperSU bạn cần TWRP. Để chạy TWRP, bạn cần 1 custom kernel mà nó support cả TWRP lẫn MM.
Bạn có thể trích xuất kernel từ file .ftf đã download, đóng gói lại nó tích hợp TWRP và DRM fix rồi flash nó trở lại phone của bạn]
> vào folder C:\Users\<win user name>\.flashTool\firmwares\ >
> chuột phải vào file E6883_32.2.A.0.253_1299-1308_R9C.ftf >
>  7-Zip > Open archive > trong cửa sổ 7z, bạn sẽ nhìn thấy file kernel.sin >
> chuột phải vào kernel.sin > copy to > OK >
[C:\Users\<win user name>\.flashTool\firmwares\ đã có kernel.sin, nó chính là kernel được pack vào .253]
[un-pack kernel.sin]
> flashtool > tools > Sin Editor > nhấn ô (...) điều hướng và chọn Kernel.sin > Open > nhấn Extract data >> Close >
> ta đã có kernel.elf ở cùng chỗ với kernel.sin >
[kernel.elf chính là 1 kernel đã được un-pack, có thể chỉnh sửa]
[re-pack kernel]
> copy file kernel.elf vào folder rootkernel_v5.0 >
> nhấn giữ Shift đồng thời chuột phải vào vùng trống trong folder rootkernel_v5.0 > Open command windows here > cửa sổ command prompt hiện ra >
> nhập lệnh:
rootkernel.cmd kernel.elf boot.img
> Bạn sẽ gặp 1 số câu hỏi về việc bổ sung 1 số features/tool vào kernel của bạn, không phải nghĩ, cứ nhập Y tất cả (đồng ý hết) >>>
> OK! Bạn đã có file boot.img trong folder rootkernel_v5.0 >
[bạn đã có 1 kernel đã được repack, boot.img, đã nạp TWRPDRM fix, ... và quan trọng nhất là nó cũng support việc root]
> copy file boot.img vào folder C:\Flashtool\x10flasher_lib
[vì trong x10flasher_lib đã có sẵn ADB]

H1

6- iovyroot: vào đây iovyroot_script để download về iovyroot_v0.4.zip (hoặc mới hơn) và giải nén nó vào 1 folder tên là iovyroot_v0.4. Trong folder iovyroot_v0.4 bạn sẽ nhìn thấy file tabackup.bat.

7- SuperSU: bạn vào đây SuperSU v2.77 để download về file BETA-SuperSU-v2.77-20160827190633.zip (hoặc mới hơn) >
> copy nó vào SD Card trong máy của bạn.

Bước 3 - cài driver E6883 vào Win

[1- kiểm tra xem Win có nhận ra máy của bạn không]
> cắm cáp USB vào PC >
> Z5P > Power off >> nhấn giữ phím volume UP > cắm cáp USB vào phone > ngay lập tức đèn đỏ nháy lên và chuyển sang đèn màu xanh dương >
[bạn vừa đưa phone của bạn vào chế độ fastboot]
> PC > (Windows + X) > M > hiện lên cửa sổ: Device Manager > bạn có thể thấy: Other devices - S1Boot Fastboot có biểu tượng tam giác màu vàng có chấm than >
[dấu hiệu unknown, phải tiến hành cài driver Z5P cho Win]
>
[2- Để cài driver, trước tiên bạn phải vô hiệu Trình nhận diện Chữ ký điện tử Driver của Windows - bạn hãy làm theo hướng dẫn sau: Làm cách nào để vô hiệu Trình Nhận diện Chữ ký điện tử của Driver (Driver Signature Verification - DSV) trên Win 8/10 64-bit ]
>
> PC > Restart > giữ phím shift > vào màn hình Choose an option >
> Troubleshoot >
> Advanced options >
> Startup Settings >
> hiện màn hình Restart to change Windows options such as: >
> Restart >
> hiện màn hình: Startup Settings > F7 [Disable driver signature enforcement] >
[PC sẽ reboot và bạn đã có thể cài các driver chưa đăng ký với Win mà không gặp bất kỳ lỗi nào]

> 
[3- cài driver cho Windows]
> điều hướng đến C:\Flashtool\drivers\ > bạn sẽ nhìn thấy file: Flashtool-drivers.exe, click phải chuột vào nó >
> 7-Zip > Extract to "Flashtool-drivers\" > bạn sẽ có 1 folder tên là Flashtool-drivers ở cùng chỗ đó >
[thư mục chứa mọi driver của Sony Xperia]
> 
[tiến hành cài driver bằng phương pháp thủ công]
> Device Manager > click phải chuột vào: devices - S1Boot Fastboot > Update Driver Software > Browse my computer for driver software >
> điều hướng đến C:\Flashtool\drivers\Flashtool-drivers >
> Next > OK >
> hiện cửa sổ thông báo: Windows has successfully updated your driver software > Close >

[3- kiểm tra để đảm bảo Win đã nhận ra phone của bạn]
> Device Manager >
> bạn sẽ thấy: Android Device - Sony Fastboot Interface >
> tháo cáp USB ra khỏi phone >
[Windows đã nhìn thấy phone của bạn, sẵn sàng cho các lệnh ADB]

H2

*** Sạc đầy phone của bạn trước khi làm các bước sau nhá ***

Bước 4 - Backup phân vùng TA (DRM keys)

 [muốn backup 1 TA ta sẽ sử dụng công cụ iovyroot. Nhưng iovyroot chỉ hỗ trợ Lollipop, cụ thể với E6883 nó chỉ hỗ trợ các firmware như sau:
- E6883 (32.0.A.6.160 & 32.0.A.6.170 & 32.0.A.6.209)
Vì thế, để backup được, đầu tiên ta phải downgrade từ firmware .253 (MM) xuống .209 (LP). Sau khi backup xong TA, chúng ta sẽ làm ngược lại, flash .253]

[1- downgrade về Lollipop]
> Flashtool > click vào icon đậm hình tia chớp >> Flashmode > OK > hiện cửa sổ: Firmware Selector > chọn vào >Sony Xperia Z5 Premium > >E6883 >
> >Customized CN > 32.0.A.6.209 > lập tức hiện các thông số và tùy chọn >
> chọn các mục sẽ wipe: APPS_LOG, DIAG and USERDATA >

H4
> nhấn Flash > đợi đến khi hiện dòng: Please connect your device into flashmode. > 1 cửa sổ Wait for Flashmode bung ra: chỉ cho mình biết làm cách nào đưa phone về chế độ Flashmode >
[đưa phone vào chế độ flashmode]
> đảm bảo đã rút cáp USB ra khỏi phone và đầu kia của cáp đang nối với PC
> Power off >
> nhấn giữ phím volume DOWN > cắm cáp USB vào phone >
> đèn đỏ nháy rồi chuyển sang màu xanh lá >
[phone của bạn đã vào chế độ Flashmode]
> Flashtool sẽ bắt đầu quá trình flash phone của bạn >>>
> theo dõi màn hình flash >
> ngay khi xuất hiện dòng: Flashing finished Please unplug and restart your phone > rút cáp USB ra >
[nghĩa là bạn đã downgrade thành công firmware xuống .209]
[bạn vừa flash 1 stock firmwave, tớ doán: sau khi down/up 1 stock firmware, bạn có thể restore lại data/call log/sms/music/pic/ ... thông qua Xperia Companion]
> restart phone của bạn > setting up ... (bạn nên skip tất cả cho nhanh) >
> Settings > Developer options > kích hoạt USB debugging
> Settings > Security > kích hoạt Unknown sources >
[2- backup phân vùng TA]
> kết nối PC với phone bằng cáp USB (MTP) >
> PC > chạy tabackup.bat > hiện quá trình command prompt >
> ta nhận được 1 file dạng: TA-03092016.img ở cùng folder đó > Rút cáp USB ra khỏi phone >
[con số là ngày tháng tạo ra file đó]
[Đó chính là file backup TA của bạn. Giữ nó ở chỗ nào đó an toàn]
> 
[3- upgrade trở lại Marshmallow]
> Flashtool > click vào icon đậm hình tia chớp > Flashmode > OK > hiện cửa sổ: Firmware Selector > chọn vào >Sony Xperia Z5 Premium > >E6883 >
> >Customized VN > 32.2.A.0.253 > lập tức hiện các thông số và tùy chọn >
> chọn 4 mục sẽ wipe: APPS_LOG, DIAG, PERSIST USERDATA >
> nhấn Flash > đợi đến khi hiện dòng: Please connect your device into flashmode. > 1 cửa sổ Wait for Flashmode sẽ tự bung ra: chỉ cho ta biết làm cách nào đưa phone về chế độ Flashmode >
> đảm bảo đã rút cáp USB ra khỏi phone và đầu kia của cáp đang nối với PC
> Z5P > Power off >
> nhấn giữ phím volume DOWN > cắm cáp USB vào phone >
> đèn đỏ nháy rồi chuyển sang màu xanh lá >
> Flashtool sẽ bắt đầu quá trình flash phone của bạn >>>
> theo dõi màn hình flash >
> ngay khi xuất hiện dòng: Flashing finished Please unplug and restart your phone > rút cáp USB ra >
> restart phone của bạn > setting up ... >
> Settings > Developer options > kích hoạt USB debugging >
> Settings > Developer options > kích hoạt OEM unlocking >
> Settings > Security > kích hoạt Unknown sources >

Bước 5 - unlock bootloader

> PC > vào đây Unlock your boot loader và làm theo hướng dẫn của chính Sony để unlock bootloader của bạn:
> chọn Xperia™ Z5 Premium Dual > Continue >
> nhập địa chỉ email > tick vào Terms & conditions > tick vào I’m not a robot > Submit >
> check mail của bạn > bạn sẽ nhận được 1 email từ Sony > trong thư: nhấn Click here to proceed >
> lập tức hiện ra 1 cửa sổ yêu cầu nhập số IMEI > nhập số IMEI (mình nhập của slot 1) > tick vào 2 hộp kiểm dưới mục Terms & conditions > Submit >
> bạn sẽ nhận được: Your unlock code: BA991B872C36A92E > lưu nó vào đâu đó >

*** cân nhắc có làm tiếp hay không? Sau khi unlock boot loader, mọi dữ liệu trên phone của bạn sẽ bị xóa sạch ***

[dùng flashtool để unlock bootloader, BLU = BootLoaderUnlock]
> Flashtool > BLU >
> Z5P > Power off > nhấn giữ volume Down > cắm cáp USB vào phone > đèn đó nháy và chuyển qua màu xanh lá > khi được nhắc, bỏ tay khỏi volume và rút cáp khỏi phone >
> nhấn giữ volume Up > cắm cáp USB vào phone >
> hiện hộp thoại: > nhập unlock code > Unlock >>>
> restart phone > setting up >>>>>>>>>
> để kiểm tra, làm lại Bước 1 bạn sẽ thấy dòng: Bootloader unlocked: Yes

Bước 6 - ROOT

[6.1- flash rootkernel, boot.img]
> Z5P > Power off > nhấn volume UP > cắm cáp USB vào phone > đèn đỏ nháy rồi chuyển sang màu xanh dương >
> nhấn giữ Shift đồng thời chuột phải vào vùng trống trong folder x10flasher_lib > Open command windows here > cửa sổ command prompt hiện ra >
> nhập lệnh:
fastboot.exe devices -l
[nếu mọi thứ đúng, sẽ có 1 thiết bị trong kết xuất của lệnh, trông như này:]

H5
> nhập lệnh:
fastboot.exe flash boot boot.img

> 
[nếu không có lỗi gì, bạn đã vừa flash 1 custom kernel đã tích hợp TWRP và DRM fix. Bạn có thể rút cáp ra khỏi máy. Nếu bạn để ý quan sát, bạn sẽ thấy lúc này đèn LED được bật lên, sáng màu vàng hổ phách cỡ 2s. Đấy là 1 tín hiệu đặc biệt cho thấy việc boot vào trong 1 recovery]

[6.2- root với SuperSU]
[vào chế độ recovery]
> Z5P > restart/Power on > quan sát đèn LED, khi nó sáng màu vàng hổ phách, nhấn giữ phím cứng volume Up để vào recovery - TWRP 3.0 >
[flash SuperSU qua TWRP]
> recovery > Install > /external_sd > BETA-SuperSU-v2.77-20160827190633.zip > trượt sang phải để xác nhận cài đặt >>
> Reboot System > ...

Bước 7 - restore TA

> PC > folder iovyroot_v0.4 > copy TA-03092016.img >
> paste vào folder rootkernel_v5.0 >
> nhấn giữ Shift đồng thời chuột phải vào vùng trống trong folder rootkernel_v5.0 > Open command windows here > cửa sổ command prompt hiện ra >
> nhập lệnh:
flash_dk TA-03092016.img restore-drm-keys.ftf
> ta nhận được file: restore-drm-keys.ftf >
> copy restore-drm-keys.ftf vào folder C:\Users\<win user name>\.flashTool\firmwares\ >
[restore TA]
> flashtool > nhấn icon đậm hình tia chớp > Flashmode >
> chọn DeviceKey > 1.0 > tick vào DK >

H6
> nhấn Flash > đợi đến khi hiện dòng: Please connect your device into flashmode. > 1 cửa sổ Wait for Flashmode sẽ tự bung ra: chỉ cho ta biết làm cách nào đưa phone về chế độ Flashmode >
> đảm bảo đã rút cáp USB ra khỏi phone và đầu kia của cáp đang nối với PC
> Z5P > Power off >
> nhấn giữ phím volume DOWN > cắm cáp USB vào phone >
> đèn đỏ nháy rồi chuyển sang màu xanh lá >
> theo dõi màn hình flash >
> ngay khi xuất hiện dòng: Flashing finished Please unplug and restart your phone > rút cáp USB ra > restart phone của bạn >

Bước 8 - restore data của bạn

> kết nối phone với PC > Xperia Companion sẽ tự nhảy ra > Restore > làm theo hướng dẫn đẻ restore lại các dữ liệu bạn đã backup bằng Xperia Companion ở phần đầu >

Bạn sẽ phải cài lại 1 số app, sắp xếp lại các màn hình, ... - Tất nhiên :)

Ngay khi làm xong bước này, bạn cài ngay Adaway nhá! - thật sung sướng khi được dùng thoải mái các app yêu cầu root!


Good luck & Bye

18 tháng 5, 2016

868. Bí ẩn hợp đồng BOT đường bộ: Nhà đầu tư luôn có lãi?

Vốn vay ngân hàng, thu phí của dân

Trong các hợp đồng BOT được tham khảo, hầu hết các nhà đầu tư đều đi vay vốn ngân hàng với tỷ lệ lớn có khi lên đến hơn 85% và vốn tự có chỉ 15%.

Hợp đồng BOT đoạn Quốc lộ I Cai Lậy, Tiền Giang với chiều dài khoảng 40km. Tổng vốn đầu tư gần 1.400 tỷ, nhưng chủ đầu tư chỉ có trên 200 tỷ, vay gần 1.200 tỷ đồng.

Dự án mở rộng đoạn quốc lộ I tỉnh Bình Thuận chiều dài 44,7 km, tổng vốn đầu tư gần 2.600 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu chỉ gần 400 tỷ đồng, còn lại vay gần 2.200 tỷ đồng (chiếm 85% tổng vốn).

Nhiều hợp đồng BOT khác vốn chủ sở hữu cũng chỉ 15%, còn lại đi vay ngân hàng.

Dự án mở rộng quốc lộ I đoạn qua tỉnh Bình Định và Phú Yên có tổng vốn đầu tư hơn 2.000 tỷ. Nhưng vốn chủ sở hữu chỉ có gần 280 tỷ, chỉ chiếm khoảng 13,67%, còn lại là 1.762 tỷ đồng đi vay, chiếm 86,3% tổng vốn đầu tư.

Về mặt luật pháp, các nhà đầu tư không sai. Nhưng Luật sư Trương Thanh Đức - Chủ tịch HĐTV công ty TNHH Luật Basico, Trọng tài viên Trung tâm trọng tài quốc tế Việt Nam (VIAC) cho rằng, quy định nhà đầu tư có tối thiểu 15% vốn trên tổng vốn đầu tư dự án BOT hoặc ít hơn với dự án trên 1.500 tỷ là quá thấp. Nhà đầu tư thực hiện dự án chủ yếu dựa vào vốn vay, lãi suất cao, chẳng khác gì “tay không bắt giặc”.

Thậm chí, ở đây còn có sự vô lý thể hiện ở chỗ, nhà nước huy động tư nhân vào đầu tư hạ tầng vì nhà nước thiếu tiền. Nhưng nhà đầu tư tham gia đầu tư hạ tầng cũng lại chỉ dựa vào vốn vay để thực hiện dự án.

“Nếu để nhà nước đi vay bằng trái phiếu, rồi đầu tư làm đường, chắc chắn lãi suất thấp hơn việc nhà đầu tư đi vay ngân hàng”, ông Trương Thanh Đức băn khoăn và cho rằng cần nâng tỷ lệ này lên 50%, thậm chí 70%.

Vì sao các ngân hàng lại rộng rãi cho vay các dự án BOT như thế? Bởi vì mức lãi vay để tính toán thời hạn hợp đồng được Bộ GTVT và các nhà đầu tư tạm tính ở mức khá cao, ở mức 10-12% (có điều chỉnh trong trường hợp lãi suất thực tế trung bình hàng năm thay đổi).

Như thế, mỗi dự án đều phải trả lãi vay hàng trăm tỷ đồng trong quá trình đầu tư dự án. Và thực tế, đã có chủ đầu tư khi xin tăng phí đã tuyên bố nếu không tăng phí thì phá sản vì tăng cũng mới chỉ đủ trả lãi ngân hàng.

Ông Đức băn khoăn: “Tôi xem xét các hợp đồng đường bộ BOT, gần như nhà đầu tư không có rủi ro. Đáng lẽ, trong trường hợp này lãi ngân hàng phải cực thấp, làm sao được cao như thế”.

Không có dự án nào an toàn chắc chắn trong tất cả lĩnh vực cho vay. Nhưng cho vay dự án đường bộ BOT thì ngược lại. Ngân hàng chắc chắn không bao giờ mất vốn. Như thế họ sẽ cho vay càng nhiều càng tốt.

“Tôi mà làm ngân hàng tôi cũng muốn cho vay”, ông Đức nói.

Đảm bảo có lãi, không bao giờ lỗ?

Nghiên cứu các điều khoản về thu phí, Luật sư Trương Thanh Đức không khỏi giật mình vì nhiều điều khoản đảm bảo nhà đầu tư không có rủi ro gì về mất vốn đầu tư, kể cả trường hợp bất khả kháng, thiên tai, chiến tranh, thay đổi pháp luật…

Cũng tương tự, ông Bùi Danh Liên, Chủ tịch Hiệp hội vận tải TP Hà Nội thốt lên: “Quá chiều nhà đầu tư rồi!”

Những tình tiết trong hợp đồng từ thay đổi thiết kế, giá vé, chi phí sửa chữa, bảo dưỡng, cho đến mật độ phương tiện, thiên tai địch họa, lãi suất ngân hàng… nếu ảnh hưởng doanh thu nhà đầu tư đều được bảo vệ bằng cách kéo dài thời gian thu phí. Bình luận điểm này, một chuyên gia am hiểu về BOT chia sẻ: “Điều này có nghĩa, nếu không được tăng giá vé thì cũng không ảnh hưởng nhiều đến nhà đầu tư. Giá vé không tăng mà thời gian thu phí tăng lên gấp đôi thì nhà đầu tư cũng không sao”.

Đáng chú ý, ở điều khoản về sự kiện bất khả kháng, các hợp đồng cũng cài thêm nhiều lý do khiến nhà đầu tư được kéo dài việc thu phí.

Thậm chí, mục này còn có nội dung nếu việc thu phí không đảm bảo hoàn vốn cho nhà đầu tư như tính toán, thì “Bộ GTVT sẽ xem xét phối hợp cùng nhà đầu tư trình cơ quan chức năng có liên quan và Chính phủ hỗ trợ cho nhà đầu tư về cơ chế, chính sách, đảm bảo việc thu hồi vốn và lợi nhuận cho nhà đầu tư”.

Điều khoản này còn được quy định thoáng hơn trong Hợp đồng Cai Lậy – Tiền Giang, Bộ GTVT và nhà đầu tư không phải trình cơ quan nào khác về việc thay đổi thời gian thu phí, mà hai bên tự thương thảo theo hướng kéo dài cho nhà đầu tư.

Cụ thể: “Trường hợp doanh thu thu phí không đảm bảo hoàn vốn cho nhà đầu tư theo như tính toán tại phương án tài chính trong hợp đồng thì Bộ GTVT sẽ xem xét phối hợp cùng nhà đầu tư tính toán lại theo hướng kéo dài thời gian thu phí cho nhà đầu tư”.

Bất khả kháng thường chỉ quy định về thiên tai, địch họa, những tình huống bất thường ngoài tầm kiểm soát chứ không thể vì bài toán kinh doanh tính sai cũng được đưa vào để miễn nhiễm trách nhiệm.

“Những dự án kinh doanh khác, khi có sự kiện bất khả kháng thì nhà đầu tư vẫn phải gánh chịu. Riêng các dự án BOT này tuyệt đối an toàn, luôn luôn có lãi, không thể lỗ. Nó chỉ thu hồi vốn nhanh hay chậm”, ông Trương Thanh Đức nhấn mạnh.

Còn ông Bùi Danh Liên nhận xét: 'các điều khoản trong các hợp đồng này đều bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư đến cùng". Luật sư Trương Thanh Đức có chung quan điểm: “Tóm lại quy định trong những hợp đồng này tuyệt đối chắc chắn, có lợi lớn cho nhà đầu tư, song lại vô cùng bất lợi cho người sử dụng, ảnh hưởng cho hiệu quả của cả nền kinh tế”.

Theo ông Bùi Danh Liên, nhìn các hợp đồng này, có thể thấy “nhà đầu tư được ký hợp đồng cũng ngon lành, người cho nhà đầu tư vay vốn cũng ngon lành. Chỉ khổ là người dân, các DN phải trả phí”.

Nhắc đến câu chuyện từ Hà Nội về Thái Bình 100km tới 4 trạm thu phí, tiền phí đường nhiều hơn tiền xăng dầu, đại diện các DN vận tải Hà Nội trăn trở: “Xin mời các vị quan chức bỏ tiền túi ra, đi xe biển trắng thì mới thấm đòn phí BOT”.

Hà Duy