221. Không về số N khi xe còn lăn bánh

Nhiều người chạy xe số tự động nhưng có thói quen của xe số sàn là về số N để lợi dụng quán tính của xe. Điều này là không đúng đối với hộp số tự động và có thể gây nguy hiểm cho bạn và làm hư hỏng hộp số về lâu về dài.

Nguyên tắc của việc chạy xe số tự động là không được chuyển số khi vòng tua động cơ ở mức cao hơn vòng tua tiêu chuẩn ở chế độ cầm chừng (garanti), thông thường con số này ở đa số các dòng xe là 700-900 vòng/phút. Điều này có nghĩa là bạn chỉ có thể thực hiện việc chuyển số qua lại giữa P, R, N, D khi xe đã dừng hẳn.

Khi xe đang di chuyển, bạn không được phép thực hiện việc chuyển số giữa 4 cấp số cơ bản P,R,N,D. Riêng một số dòng xe có trang bị hộp số thể thao có thêm chế độ M và +/- thì việc chuyển số giữa hai chế độ D và M hoàn toàn được phép.

Hiện nay, rất nhiều lái xe ở Việt Nam thường xuyên chuyển về số N khi xe lăn bánh, điều này có nhiều nguyên nhân: do thói quen của lái xe Việt Nam được học lái số sàn đầu tiên nên khi chuyển qua loại xe số tự động thì cũng mang thói quen này ứng dụng trong lái xe, lái xe muốn thực hiện thao tác này để tiết kiệm nhiên liệu.

Trong thành phố, trường hợp thường xuyên xảy ra nhất đối với những tài xế điều khiển xe khi sắp dừng đèn đỏ, về số N cho xe chạy theo quán tính và rà phanh từ từ để xe dừng hẳn. Hoặc ngoài cao tốc cũng có người về số N khi xe đang chạy với tốc độ cao để lấy trớn, giúp tiết kiệm nhiên liệu.

Vì sao không nên?

Khi chuyển số từ N sang D và ngược lại, hệ thống bơm thủy lực của hộp số tự động sẽ kích số hoặc nhả số, do đó nếu chuyển qua lại liên tục giữa 2 cấp số này sẽ làm giảm tuổi thọ hộp số. Thậm chí, nếu dừng xe trong khoảng thời gian ngắn thì nên đạp phanh và giữ cần số ở vị trí D chứ không nên về N.

Hộp số tự động trong ô tô thường xuyên bơm nhớt để bôi trơn các chi tiết trong hộp số, khi về số N thì hộp số sẽ tự động cắt bơm nhớt. Nếu xe bạn đang chạy mà về N, thì bơm nhớt không hoạt động trong khi các thành phần khác vẫn hoạt động liên tục ở cường độ cao, điều này sẽ gây nóng và cháy các lá li hợp dẫn đến hư hỏng hộp số.

Trong sách hướng dẫn sử dụng của các xe Mercedes-Benz cũng có đoạn: “Sẽ xuất hiện tình huống nguy hiểm nếu ta chuyển số ra khỏi vị trí P hoặc N trong khi tốc độ động cơ lớn hơn tốc độ vòng quay tối thiểu của động cơ (garanti)”.

Như vậy, trong trường hợp cần số ở vị trí N mà bạn muốn tiếp tục chạy tiếp chứ không dừng lại, theo thói quen bạn sẽ chuyển về D và tăng ga đi tiếp. Xe chưa dừng hẳn mà đã vào số D, việc này là rất nguy hiểm và dẫn đến hư hỏng hộp số rất nhanh, chưa kể xe sẽ xảy ra các tình huống như giật mạnh hoặc gây ra mất lái vì hộp số không kịp phản ứng với sự chênh lệnh giữa vòng tua động cơ hiện tại với vòng tua của chế độ garanti. Theo nguyên tắc, khi chuyển số lúc nào cũng phải đạp phanh để đảm bảo an toàn. 

Việc về số N khi xe đang chạy cũng sẽ làm vô hiệu hóa các hệ thống an toàn điện tử, ví dụ như hệ thống cân bằng điện tử ESP, như vậy sẽ phần nào làm giảm mức độ an toàn khi xe vào cua và dễ dẫn đến mất lái.

Và sách hướng dẫn sử dụng của xe Mazda cũng có đoạn nói rất rõ: “Không được chạy xe với số N bất cứ khi nào vẫn còn lăn bánh, vì chức năng phanh động cơ sẽ mất tác dụng và làm hỏng hộp số”. Như vậy, rõ ràng các hãng xe luôn khuyến cáo người lái xe không nên chuyển số qua lại giữa N và D thường xuyên, nhất là không để số N khi xe còn lăn bánh và ngược lại.

Chuyển số thế nào là đúng

Nhiều người trong giới lái xe truyền tai nhau rằng, từ khi xe bắt đầu lăn bánh cho đến khi xe dừng hẳn, tay phải của bạn tuyệt đối không đụng vào cần số. Và cũng nên chú ý khi chở trẻ nhỏ trên xe, vì sự hiếu động của trẻ em có thể vô tình làm thay đổi cấp số dẫn đến nguy hiểm.

Cũng có ý kiến cho rằng khi dừng đèn đỏ với thời gian lâu, không nên về P mà hãy về N và kéo phanh tay vì nếu cần số ở vị trí P mà không may xe đằng sau mất phanh và đâm vào xe mình thì ngay lập tức hộp số sẽ hư hỏng. Tuy vậy thực tế, việc chuyển về P khi thời gian dừng lâu lại là cách an toàn và giúp lái xe thư giãn đôi chân trước khi tiếp tục lái xe.

Nhiều người hỏi rằng tại sao nhà sản xuất thiết kế hộp số để xe có thể về N dễ dàng trong khi đang chạy, trong khi đó lại khuyến cáo không nên làm việc này? Chỉ có một trường hợp phải dùng số N khi lăn bánh trong trường hợp xe cần phải cứu hộ và kéo trên đường thì phải về N và tắt máy để hạn chế tối đa hư hỏng hộp số.

Và như bài viết đã phân tích, nếu bạn có thói quen về N để xe chạy trớn thì hãy nhanh chóng thay đổi thói quen này, nếu không chính bạn đang làm giảm tuổi thọ hộp số của xe, không những thế còn có khả năng gây nguy hiểm trong vài tình huống khác.

Theo Hoàng Vũ

VnMedia