809. Nông dân Huỳnh Kim Hải (Đồng Tháp): Quyết không để con làm ruộng

Ông Huỳnh Kim Hải (ảnh) gần 60 tuổi là kỹ sư cơ khí. Năm 1990, ông nghỉ việc nhà nước về thị trấn Sa Rài (Tân Hồng, Đồng Tháp) ở trung tâm Đồng Tháp Mười, làm 8ha ruộng. Vợ chồng ông có 3 con, 2 gái 1 trai. Ông Hải chia sẻ:

Là nông dân, tôi thấm thía mình thuộc tầng lớp “thấp cổ bé họng”, thiệt thòi nhất trong xã hội. Chia đất cho con là chia cái khổ cho con, nên tôi cho con ăn học để tìm một nghề nào đó, quyết không để con làm ruộng.

Giá lúa hai năm giảm gần 30%

Vụ hè thu và cả đông xuân năm nay, làm lúa lời lỗ như thế nào, tính ra thu nhập mỗi người mỗi tháng bao nhiêu?

Vụ hè thu này tôi sạ 8ha, giống lúa OM6976, đã lấy tiền cọc để ngày 28/6 cắt, giá 4.250 đ/kg. Mấy người có lúa ở gần tôi đã cắt, năng suất khoảng 5,5 tấn/ha, như vậy vụ hè thu này may là hòa vốn. Vụ đông xuân, tôi cũng làm 8 ha, lúa OM4900 bán đúng ngày bắt đầu mua tạm trữ 16/3, giá 4.400 đ/kg, lời khoảng 1.000 đ/kg, với năng suất 6,6 tấn/ha, tổng cộng lời được 52,8 triệu đồng.

Như vậy, cả 2 vụ lúa năm 2013 này, tôi lời 52,8 triệu đồng. Gia đình tôi có 6 người, mẹ tôi, vợ chồng tôi, và 3 đứa con, tính ra một tháng mỗi người thu nhập chỉ có 733.000 đồng. Từ đây đến thu hoạch vụ lúa đông xuân năm tới, tôi phải đi vay ngân hàng mà ăn, mà làm và chắc chắn nợ lại chồng chất.

Hiện ông vay nợ lãi suất bao nhiêu?

Hiện tôi vay ngân hàng làm lúa vụ này 100 triệu đồng, lãi suất một tháng 1%. Nông dân ai cũng phải vay ngân hàng cả, nên bán lúa xong trả nợ tiền vay là sạch trơn lại phải vay tiếp, số tiền vay mỗi năm mỗi tăng.

Làm lúa những năm gần đây thu nhập tăng lên hay giảm xuống?

Từ năm 2008 đến nay, thu nhập của nông dân càng ngày càng giảm, do thiệt hại kép: Giá lúa giảm, trong khi các mặt hàng thiết yếu là phân bón và thuốc bảo vệ thực vật đều tăng cao. Như giá lúa năm 2011 là 6.000 đ/kg, năm 2012 giảm xuống 5.400đ/kg, đến vụ hè thu này chỉ còn 4.250 đồng/kg, trong hai năm giảm gần 30%.

Theo ông, cần làm gì để nông dân có thể tăng thu nhập?

Cần tăng thu giảm chi cho nông dân. Làm lúa thì năng suất đã gần đụng trần, nên phải xuất khẩu gạo giá cao để mua lúa cho nông dân giá cao. Còn giảm chi trước hết với phân bón và thuốc bảo vệ thực vật, hiện nông dân phải mua giá rất cao so với giá nhập khẩu. Chính phủ cần quản lý hai mặt hàng này như những mặt hàng kinh doanh có điều kiện để hạ giá và đảm bảo chất lượng. Lúa gạo của nông dân đang ế nên những vùng độc canh 3 vụ lúa nên chuyển sang 2 lúa 1 màu hoặc 2 màu 1 lúa.

Tiêu thụ chụp giật kiểu buôn chuyến

Việc tiêu thụ lúa hiện nay, ông thấy thế nào?

Hiện nay, Nhà nước giao cho Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) độc quyền ấn định giá lúa gạo của nông dân, đây chính là sự bất ổn. VFA có mục đích thu lợi nhuận càng nhiều càng tốt, lợi nhuận của họ lại chia từ lợi nhuận của nông dân nên thường chiếm hết phần của nông dân. Nông dân ngày càng khổ mà lương của quan chức VFA vẫn rất cao.

Hơn nữa, khi được độc quyền ăn chênh lệch đầu tấn, VFA chẳng cần quan tâm đến giá xuất khẩu, không đầu tư kho bãi, vì xuất khẩu rẻ họ sẽ mua lúa của nông dân rẻ. Do đó, VFA không xây dựng thương hiệu, gạo Việt Nam giống như gạo chất lượng thấp trên thị trường, giá thấp nhất trong số 5 nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới.

Chính sách mua lúa tạm trữ có giúp được nông dân không?

Tôi thấy chẳng giúp gì được, bằng chứng là giá lúa mỗi năm mỗi giảm, và giá bán gạo xuất khẩu cũng mỗi năm mỗi giảm. VFA căn cứ theo giá thị trường thường chờ giá hạ cho đến tận đáy mới bắt đầu mua tạm trữ.

Vậy theo ông, tiêu thụ lúa nên như thế nào?

Căn cứ vào Luật Cạnh tranh, lúa gạo do Nhà nước độc quyền thì giá lúa gạo phải do Nhà nước định ra để bảo vệ quyền lợi cho nông dân. Làm như Chính phủ Thái Lan, ấn định giá mua lúa trước mỗi vụ và từ giá mua này qui ra giá bán gạo xuất khẩu. Để được vậy thì phải có chiến lược hợp lý, có đủ kho trữ, xây dựng thương hiệu và cả hợp tác với Thái Lan lập liên minh xuất khẩu gạo, chứ không bán kiểu chụp giựt buôn chuyến như VFA đang làm.

Sẽ bán đất hoặc cho thuê

Ông có tham gia cánh đồng mẫu lớn không, hoặc làm lúa chất lượng cao, làm theo tiêu chuẩn Viet GAP?

Tôi không tham gia cánh đồng mẫu lớn, vì tôi không đồng ý với việc doanh nghiệp bắt nông dân phải mua giống xác nhận giá cao. Nhưng tôi cũng thấy, vài người gần tôi tham gia cánh đồng mẫu lớn có lợi hơn bán lúa cho VFA. Thí dụ, vụ đông xuân vừa rồi, VFA để cho giá lúa từ 5.400 đ/kg hạ xuống còn 4.400 đ/kg mới mua tạm trữ, còn doanh nghiệp trong cánh đồng mẫu lớn vẫn mua lúa của nông dân giá 4.600 - 4.800 đ/kg. Do cách mua lúa của VFA quá tệ, nên vụ đông xuân năm tới, nếu doanh nghiệp trong cánh đồng mẫu lớn đừng bắt tôi mua giống xác nhận của họ thì tôi sẽ đăng ký làm cánh đồng mẫu lớn.

“Nông dân ta rất giỏi, các quy trình kỹ thuật gì cũng làm được hết, cái chính là có lợi hay không. Sản xuất lúa chất lượng cao, Viet GAP nếu có lợi thì nông dân sẽ làm, nên quan trọng là chính sách phát triển nông nghiệp cần để nông dân được thụ hưởng. Lâu nay, hô hào khuyến nông làm cho đã rồi không bán được nông sản thì cười trừ”.   Ông Nguyễn Văn Hiển PGĐ Trung tâm Khuyến nông tỉnh Kiên Giang

Hiện nay, tôi không làm lúa chất lượng cao cũng không theo Viet GAP, vì giá lúa chất lượng cao và giá lúa theo Viet GAP rất bấp bênh, không cho thu nhập cao hơn làm lúa chất lượng bình thường.

Ông có nói việc chuyển lúa sang trồng màu, ông đã trồng màu chưa?

Chưa, vì một số bà con xung quanh trồng không có lời. Trồng màu để có thu nhập cao hơn trồng lúa thì phải hạ giá thành. Muốn thế, phải trồng diện tích rộng vài trăm ngàn héc-ta để cơ giới hóa từ xuống giống, chăm sóc đến thu hoạch và phải có chính sách khuyến khích của Nhà nước mới tạo ra được.

Trở lại chia sẻ ban đầu của ông là quyết không để con làm ruộng, vậy sau này với 8 ha ruộng, ông sẽ làm gì?

Nếu con cần vốn làm ăn thì tôi sẽ bán ruộng cho con chút vốn liếng. Còn bản thân tôi lỡ làm ruộng rồi, sẽ làm đến khi không nổi thì đem ruộng cho mướn.

SÁU NGHỆ thực hiện