Dịp rồi,
tôi đi công tác ở Quảng Bình – đất địa linh nhân kiệt với Kẻ Bàng, kẻ sĩ có cái
hào sảng, lung linh, cuốn hút như thạch nhũ rạng ngời… Ông bạn tôi, một TS nửa ở
ẩn nửa không, nửa làm thơ (từng đoạt giải báo Văn Nghệ) nửa thích dùng búa để bửa
xẻ chuyện đời, thủng thẳng nói với tôi rằng: “Trên đời này, nếu kể về trí tuệ
trong giới động vật không phải người (hoặc chưa thành người) thì loài ong và
loài mối là loại có trí tuệ nhất khi tạo ra những công trình xây dựng có một
không hai, chuẩn xác và hấp dẫn có khi còn hơn nhiều công trình khoa học thời
nay…”. Tôi nghe trong hương rượu vodka nhưng vẫn còn đủ chút lý trí mơ hồ nào
đó để thầm phản bác rằng: “Quái, cái lão chập (gọi thế chứ lão thông minh ít nhất
hơn tôi gấp 10 lần) này, hết việc hay sao lại đi khen loài mối. Ong thì khả dĩ
còn được, nó đáng yêu, hơn nữa, nó lại còn cái thắt đáy lưng ong, chỉ mới nghe
thôi nước bọt đã thơm phức cả miệng mồm…
Mặc cái thằng
tôi ngơ ngơ ngẩn ngẩn quẩn tư xuẩn bí, vị TS có gène ba sàm giảng giải tiếp.
“Công
trình của loài ong cho phép con người nghĩ tới những sự phi thường, thanh cao,
thậm chí đạt đến mức thoát tục của nghệ thuật sống và cống hiến. Thế nhưng, so
với loài mối thì ong cũng chỉ đáng là loại học trò mang số kiếp thi lại bền vững”.
Bây giờ
thì tôi shock thật sự bởi cái nhiễu loạn so sánh, phân tích của ông bạn có dăm
ba chữ vàng. Dẫu có tối tăm cách mấy tôi cũng không thể quên lời dạy của Marx rằng
khoa học bắt đầu bằng sự so sánh, rằng muốn đạt đến cái gì đó kho khó một tý đều
phải băng qua những đỉnh cao gian khổ, nhọc nhằn của một con đường dài vất vả,
chông chênh. Không nghĩ ra thì đành phải chờ thôi. Có hàng vạn người trên trái
đất này không thèm trăn trở vì họ biết thể nào cũng có những người khác nghĩ
thay, nghĩ cố cho mình.
“Con ong
nó xây tổ thật đẹp để sống cho nó và cho những đời sau. Nó dạy cho các thế hệ mới
những bài học về tính hiệu quả, tiết kiệm… Cái đẹp của 6 mặt không hề thò lò của
cuộc sống chỉn chu là hạnh phúc khi lao động sáng tạo miệt mài”…
Tôi bắt đầu
nghĩ rằng có lẽ bạn tôi đã say hơn cả tôi khi nó có ý định dạy tôi những bài học
cũ. Nếu tôi nhớ không nhầm thì hồi chung nhau một lớp suốt bốn năm rưỡi ở Đại học
Tổng hợp Hà Nội, hắn bao giờ cũng thua tôi ở cái môn nói phét – tức là lịch sử
về những điều không tưởng và bịa đặt; hay, nói cho có vẻ văn chương, lịch sử là
khoa học về những sự giả dối tinh vi nhằm làm cho con người luôn lầm tưởng mọi cái
được bịa ra, thêm vào, cắt bớt, đều là sự thật.
“Loài mối, biết làm những điều
không một chủng loại nào làm được (trừ con người). Nó đục ruỗng xà nhà, cột,
kèo mà không một ai hay biết. Hoặc, giả có biết thì cứ tin rằng không đáng kể.
Có thể ví cột, kèo, xà nhà, đòn tay giống như là “ĐẤT NƯỚC” của loài mối. Chúng
phá tan tành đất nước, hủy hoại từ từ, từng chút một bằng sự tính toán tỷ mỉ,
chi ly; sao cho chúng ăn hết bên trong rồi, cái vỏ “đất nước” của nó vẫn y
nguyên…”
Nói đến
đó, bạn tôi chỉ vào một khúc gỗ tròn, dài, đen bóng, dựng chênh chếch bên trái
hòn non bộ: “Cậu thử nhấc nó lên xem. Nhớ nhẹ tay bởi mình không muốn nó mục vỡ”.
Tôi đứng dậy, đến gần hòn non bộ rồi “vận công”, nhấc khúc gỗ tròn trông giống
một cái cột nhà: Nó nhẹ tênh.
“Đấy, thấy rõ chưa, tất cả chỉ còn lại một cái vỏ, trong khi lũ mối đã đục khoét bên trong chẳng còn gì. Chúng sẽ ăn, tiếp tục đục khoét cho đến khi nào không thể ăn thêm được nữa là chúng cao chạy xa bay, chuyển sang cây cột khác, kèo dầm khác, tìm “nước” khác”.
Nhìn thấy
bộ dạng thiểu não, hoang mang của tôi, gã bạn không những không thương hại mà lại
còn nhất quyết không buông tha: “Cái khó mà
mình nghĩ mãi không ra, khó đến mức phải đặt cái khúc cột nhà đó ở đây để nghĩ
tiếp là làm sao loài mối biết khi nào thì cây cột nhà sắp đổ sụp – tức là bị
“loài người tiến bộ” phát hiện (tức là chúng chết chắc), để bồng bế, dắt
nhau trốn sang “nước” khác kịp thời…”(!)
Ừ nhỉ, tôi thở ra mà giống
như trút khỏi cái đầu mình cả một hòn đá trĩu nặng nỗi đau. Lũ mối quả là có trí
tuệ siêu phàm. Chúng tham ăn, tục uống, bất lương và không hề biết xấu hổ.
Chúng giỏi che đậy đến bậc thượng thừa khi ăn ruỗng, đục khoét hết cả một “đất
nước” mà ông đi qua, bà đi lại không hề hay biết (hay là biết mà giả điếc, giả
câm?). Chỉ đến lúc nào đó, một cơn bão thổi tới, một ai đó xô mạnh vào thì cả
cái gọi là khúc gỗ ấy mới đổ sập xuống! Giả dối để tham lam tinh vi đến thế là
cùng. Tiên sư anh Tào Mối(!)
Huế,
20.4.2012.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét