Tàu Vinalines Queen, niềm kiêu hãnh của ngành hàng hải Việt Nam
JLN - Sự vô cảm là hể hiện của sự trốn tránh trách nhiệm, rất đặc thù của các cơ quan nhà nước Việt Nam hiện nay.
Trong trường hợp tàu Vinalines Queen (VQ), chắc chắn họ sợ dư luận và gia đình thuyền viên kết tội trách nhiệm của công ty chủ tàu khai thác Vinalines Queen.
Để qui kết trách nhiệm do ai phải biết rõ nguyên nhân và quá trình sự cố xảy ra thế nào. Rất may là đã có 1 thuyền viên thóat nạn và những nguyên nhân tai nạn tàn khốc sẽ dễ được chỉ ra chính xác. Nhưng là người trong ngành có chuyên môn thì ngay lập tức có thể dự đoán nguyên nhân chính nằm ở đâu.
Các nhóm nguyên nhân thông thường tham gia gây nên các sự cố chìm tàu là:
1. Do thời tiết xấu;
2. Do lỗi hoặc trình độ kém của thuyền trưởng, đại phó;
3. Do thiết bị trục trặc, tình trạng kỹ thuật của tàu kém;
4. Do thao tác làm hàng (xếp hàng) sai của cảng lên hàng (Indo) hay của sĩ quan xếp hàng của tàu Vinalines Queen (đại phó hoắc thuyền phó 2), hoặc cả hai;
5. Do va đâm tàu, vật khác;
6. Do các lý do khác (đánh chìm tàu để lấy bảo hiểm..-.)
Trường hợp tàu Vinalines Queen, các nhóm nguyên nhân 3, 5 và 6 có thể tạm loại ra. Các nhóm nguyên nhân 1, 2, và 4 có lẽ đã cùng xảy ra làm sự cố trở nên bất ngờ trầm trọng và đã không thể cứu vãn.
Chúng ta thử xem xét từng nhóm trong 3 nhóm nguyên nhân trên.
1/ Chuyện thời tiết
Vùng biển xảy ra tai nạn tuy không thuộc hải phận nước ta nhưng không thể coi là biển lạ đối với các con tàu buôn và tàu đánh cá Việt Nam, nên việc gặp và tránh bào không thể nói là bất ngờ. Chỉ có thể nói là đội tàu và cả công ty chủ tàu đã rất chủ quan "khinh địch" khi cho tàu chở đầy hàng (tức là đã gần hết độ nổi dự phòng) đi trên vùng biển đó vào mùa bão (quen thuộc) này mà không có chuẩn bị phương án an toàn hiệu quả, để bị "bất ngờ".
Sự chủ quan này có lẽ xuất phát từ các nguyên nhân: sự thiếu kinh nghiệm và trách nhiệm của ban lãnh đạo công ty và của thuyền trưởng, sự chủ quan do tin rằng tàu Vinalines Queen là tàu mới còn rất xịn, và sự chủ quan cho rằng Vinalines Queen là tàu lớn 56.000dwt chịu được mọi cấp sóng gió (có lẽ được thiết kế cho chịu sóng trên 50 hay 100 năm tức là cấp độ không hạn chế) mà quên ràng khi đầy khẳm hàng sức chịu sóng của nó chỉ còn tương đương con tàu cá hoặc kém hơn!
Nói tóm lại, lỗi này là do sự chuẩn bị về an toàn hàng hải của công ty chủ kém, rất đặc thù cho các chủ tàu Việt Nam: vô trách nhiệm và kiêu nhưng dốt;
2/ Chuyện đội tàu
Trên các con tàu lớn, các vị trí quan trọng này (ảnh hưởng trực đến sinh mạng thuyền viên và tài sản lớn của công ty chủ tàu và chủ hàng) thường phải được tuyển chọn rất khắt khe theo trình độ, kinh nghiệm, uy tín cá nhân trong ngành (lý lịch - do hiệp hội ngành đánh giá rất khách quan và khắt khe) rồi mới đến bằng cấp (phải đảm bảo) đối với thuyền trưởng, đại phó. Họ thể hiện và bảo vệ đẳng cấp và uy tín của công ty chủ tàu với thuyền viên và bạn hàng.
Ở các công ty nhà nước Việt Nam như Vinalines (và nhất là Vinalines!) thì chỉ cần có bằng cấp (có thể dổm!) và có người thân quen ở trong ban giám đốc công ty chủ tàu "bảo lãnh" là quan trọng nhất! Họ chỉ cần giỏi "quan hệ" và biết "lại quả": nhận thuyền viên là con em cán bộ lãnh đạo công ty hay tổng công ty chủ tàu "gửi gắm" lên tàu "kiếm ăn". Những người được gửi gắm lên tàu này thường càng không có chuyên môn, kinh nghiệm mà bằng cấp yêu cầu thì khả năng dổm lại càng cao, nhưng lại là kiêu binh, lính "cậu" trên tàu! Rất thường xuyên là họ kiêm các chức vụ công đoàn, chi bộ đảng, hay Thanh nhiên Cộng Sản HCM trên tàu nữa, nên các thuyền trường chỉ có... "bó tay chấm cơm"!
Có thể nói trên 90% đội thuyền viên của các chủ tàu là công ty nhà nước VN có cấu trúc tổ chức "tuyệt vời" như trên, mà theo tôi, phải là "điếc hẳn" hay "cảm tử quân" mới bước lên những con tàu đó để ...ra khơi. Người VN hơn 60 năm nay đều thành cảm tử quân kiểu Kamikazen cả rồi, hoặc...
Chưa hết, khi trên tàu nhà nước thường có những đội thuyền viên "cảm tử" như vậy thì trên bờ sẽ có ban lãnh đạo bất tử với những bộ phận "kỹ thuật", "dịch vụ", "cố vấn", "kinh doanh" khai thác tàu gồm 100% toàn những "con ông cháu cha", cũng bất tử luôn.
Họ chả cần gì bằng cấp cả và tất nhiên họ chỉ hiểu "một chữ thôi": Tiền.
Họ không có đủ khái niệm về nghề đi biển (thường họ đa số chưa đi biển bao giờ), không có đủ kiền thức kỹ thuật tàu bè, không có đủ hiểu biết về các loại hàng hóa mà tàu của họ phải chuyên chở, thiếu hiểu biết pháp lý về các cảng mà tàu họ đến, hiểu biết thời tiết và các vùng biển mà tàu họ phải đi qua thường xuyên... (Tôi không dám nói đến tình yêu biển mà thuyền viên thường có).
Tóm lại là các con tàu Việt Nam chả (bao giờ hy vọng) nhờ cậy được gì từ "bờ bến thân yêu" của mình cả, ngoài sự cửa quyền, tham nhũng, vô cảm... Mọi chuyện ngoài khơi họ - những đội thuyền viên - phải tự xoay xở hết, họ phải ..."tự mà chết!" Hình ảnh vô cảm này có lẽ chúng ta đang thấy rất rõ với đội tàu 23 người của Vinalines Queen và công ty chủ tàu Vinalines?
Nếu những gia đình thuyền viên tàu Vinalines Queen đồng ý chi trả tiền thuê máy bay hay tàu biển đi tìm kiếm cứu nạn các thuyền viên thì chắc chắn công ty Vinalines sẽ có tàu bay, tàu biển ngay!? (Chuyện chỉ có ở Việt Nam XHCN có đạo đức tư tưởng HCM vạn lần hơn tư bản thối tha!).
3/ Chuyện làm (xếp dỡ) hàng tại bến
Ban giám đốc công ty và bộ phận kinh doanh khai thác là những người quyết định lịch trình và nhiệm vụ chuyên chở của tàu. Khi họ ký hợp đồng chở quặng Nickel là họ bắt buộc phải hiểu rõ loại hàng và các yêu cầu an toàn liên quan khi chuyên trở, phải chuẩn bị cho đội tầu hiểu rõ nhiệm vụ và có đủ điều kiện thực hiện nhiệm vụ đó. Ngoài ra, họ cũng còn phải đưa ra qui trình cụ thể của riêng công ty cho việc xếp dỡ loaị hàng đặc biệt như Nickel để thuyền viên thực hiện đảm bảo an cho con người, con tàu và hàng hóa chuyên chở.
Điều này đội thuyền viên VN không thể hy vọng từ công ty mẹ gì cả?
Việc cảng bốc hàng ở Indo lại càng làm tình hình tệ hại hơn, vì ở Indonesia các yêu cầu an toàn thường được coi ... "xêm xêm" như ở Việt Nam!
Nếu họ cho bốc hàng quặng khô trong trời mưa mà tàu Vinalines Queen bỏ qua (không rút nước mưa đi) thì ... thôi rồi! Hàng khô biến thành hàng lỏng! Mà tàu Vinalines Queen được thiết kế hiện đại cho hàng khô thôi (tâm trọng lượng hàng được tính toán kỹ khi làm/phân bổ hàng và không di chuyển trong quá trình tàu chạy, kể cả qua sóng gió).
Hoặc là loại hàng mà Vinalines Queen chuyên trở trước đó còn sót dính lại trong khoang làm cho quặng Nickel không bám dính vào nhau và vào đáy và thành hầm hàng nữa, trở thành như bù sệt và có phản ứng như chất lỏng khi vận chuyển (di chuyển tâm trọng lượng).
Chính cái tâm trọng lượng của khối hàng nặng 54,000 tấn này bỗng dưng có khả năng chuyển dịch trong khoang làm thành moment lắc và lật tàu trên sóng bão bị cộng hưởng tăng vọt khủng khiếp và không tàu nào có thiết kế để có moment lật lại chống được lực dìm tàu của tử thần này này...
Nếu gặp thuyền trưởng và đại phó có kinh nghiệm, họ sẽ hết sức quan tâm việc xếp hàng "độc" lên tàu vì đó là vấn đề "nhỏ" nhưng quyết định sinh tử của tất cả, chứ không phải chỉ làm cho xong thủ tục cho có lệ và báo cáo về nhà là "đã xếp hàng theo qui định" trên giấy tờ...
Có lẽ chuyện tương tự đã xảy ra với con tàu Vinalines Queen khi mà thời tiết, cách làm việc của đội thuyền viên tiêu biểu, của ban quản trị kinh doanh công ty Vinalines và của cả công ty xếp dỡ hàng ở Indo đã cùng cộng hưởng gây nên sự cố đau lòng ngày 25/12 ngoải khơi Philipines...
Tạm kết
Điều tôi muốn nói ở đây là theo tôi, đây không phải tai nạn "sự cố bất ngờ" mà là kết quả tất yếu của những lỗi hệ thống đang hoành hành trong các công ty doanh nghiệp nhà nước VN như Vinalines, Vinashin... Các hệ thống đều giống hệt nhau về cấu trúc con người và cách làm việc, chỉ khác là con sóng lật đổ tàu Vinashin là sóng tài chính, còn sóng lật đổ Vinaline Queen là sóng biển Đông. Nạn nhân là ai? Luôn luôn là nhân dân lao động Việt Nam, là đất nước Việt Nam.
Rồi sẽ có những con sóng khác lật đổ những con tàu XHCN khác như PVN, EVN... vì chúng cũng một ..."thiết kế" XHCN Việt Nam với cùng một "đạo đức kinh doanh" XHCN làm chúng đều mục ruỗng yếm thế từ trong và từ lâu rồi.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét