839. Tình hình sở hữu chéo tại các TCTD

BY AZUL – MARCH 30, 2014 POSTED IN: NGÂN HÀNG, NGÀNH

Nguồn: http://www.vietfin.net/tinh-hinh-so-huu-cheo-tai-cac-tctd/

30-3-2014 (VF) – Vấn đề sở hữu chéo trong hệ thống ngân hàng đang được nhìn nhận là vấn đề lớn nhất của hệ thống tín dụng Việt Nam bởi diễn biến phức tạp, tiềm ẩn nhiều rủi ro, gây cản trở nhất định đến quá trình cơ cấu lại hệ thống.

Theo cách phân nhóm của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, hiện có 6 nhóm sở hữu chéo khác nhau, gồm:[1]

Sở hữu của các ngân hàng trong nước và nước ngoài tại các ngân hàng liên doanh;

Cổ đông chiến lược nước ngoài sở hữu tại các ngân hàng thương mại (NHTM) trong nước;

Cổ đông tại các ngân hàng là các công ty quản lý quỹ;

Sở hữu của các NHTM nhà nước tại các NHTM cổ phần;

Sở hữu lẫn nhau giữa các NHTM cổ phần;

Sở hữu ngân hàng cổ phần bởi các tập đoàn, tổng công ty nhà nước và tư nhân.

Thống đốc NHNN – Nguyễn Văn Bình – cho biết, thực tế hiện nay đang tồn tại 6 cặp ngân hàng sở hữu chéo trực tiếp lẫn nhau; 34 TCTD có cổ đông một chiều là TCTD khác, trong đó một số ngân hàng TMCP có một số cổ đông là TCTD khác. Tình trạng sở hữu chéo giữa các ngân hàng, mặc dù mới chỉ ở qui mô nhỏ, song đã có những tác động tiêu cực đến tình hình hoạt động của các tổ chức tín dụng này và toàn hệ thống ngân hàng.[2]

Trong ba năm qua, hàng loạt NHCP đã nâng vốn điều lệ lên 3.000 tỷ đồng, nhưng thực tế, gần như không có đồng vốn mới được bổ sung vào hệ thống ngân hàng. Tuy nhiên, do vốn điều lệ tăng, các ngân hàng được phép huy động tiền gửi lớn hơn và hàng nghìn tỷ đồng vốn từ ngân hàng lại được giải ngân cho những dự án “sân sau” của chính các ông chủ ngân hàng. Vụ Bầu Kiên tại Ngân hàng ACB là một ví dụ điển hình.

Những dự án “sân sau” này hoạt động không hiệu quả gây nên một lượng nợ xấu nhất định ở các ngân hàng. Tính đến cuối năm 2013, tỷ lệ nợ xấu của toàn hệ thống ngân hàng là 3,79%.[3] Tỷ lệ nợ xấu thực tế có thể còn cao hơn nhiều. Nợ xấu ở các ngân hàng đang là một phần nguyên nhân khiến cho tín dụng khó tăng trưởng bởi các ngân hàng vẫn huy động tiền nhưng không thể cấp vốn cho sản xuất mà phải để một phần lớn nuôi nợ xấu.

Theo thống kê của ngành ngân hàng, hiện tỷ lệ sở hữu chéo tại các ngân hàng hiện nay là khoảng 6%.[4] Mục tiêu của NHNN là hạn chế và chấm dứt tình trạng sở hữu chéo này để đảm bảo cho hoạt động của các TCTD an toàn, lành mạnh và minh bạch, góp phần thực hiện thành công Đề án Cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng giai đoạn 2011-2015.

Để thực hiện mục tiêu này, từ năm 2013, NHNN đã triển khai một số bước:

Tăng cường công tác thanh tra, giám sát, rà soát, chấn chỉnh các trường hợp vi phạm các quy định của Luật các TCTD năm 2010 và các quy định có liên quan đến vấn đề sở hữu chéo của các TCTD.

Xác định nguồn lực tài chính của các cổ đông của TCTD khi tham gia góp vốn, mua cổ phần tại TCTD.

Giám sát chặt chẽ quan hệ tín dụng của các đối tượng có sở hữu chéo.

Phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước theo dõi, giám sát việc mua bán, chuyển nhượng cổ phần trên thị trường chứng khoán.

Trong các phương án tái cơ cấu của các TCTD, NHNN yêu cầu TCTD vi phạm các quy định về sở hữu chéo, đầu tư, giới hạn sở hữu vốn và cấp tín dụng cũng như các quy định an toàn khác phải có biện pháp xử lý.

Yêu cầu các doanh nghiệp nhà nước, tổng công ty nhà nước xây dựng lộ trình thoái vốn đầu tư trong lĩnh vực ngân hàng.

Xây dựng các quy trình nhằm xử lý, ngăn chặn, phòng ngừa việc sở hữu chéo, đầu tư chéo.

_____

DHVP Research (2014). “Sở hữu chéo tại các tổ chức tín dụng Việt Nam,” DHVP Ecopolitik, Vol.4, No. 2, tr. 26-27, 22-3.

____

[1]: Đầu tư chứng khoán, Nhận diện 6 nhóm sở hữu chéo trong ngân hàng, 22-1-2014.
[2]: Dân trí, Đang tồn tại 6 cặp ngân hàng sở hữu chéo, 13-11-2013.
[3]: Trí thức trẻ, Cuối năm 2013 tỷ lệ nợ xấu còn 3,79%, 21-1-2014.
[4]: Trí thức trẻ, Tỷ lệ sở hữu chéo tại các ngân hàng hiện nay khoảng 6%, 19-3-2014.